Seks

Dan hebben we dat maar gehad.
Lekker, niet vanzelfsprekend, of wel. Frustrerend, moeilijk, oer. Alles. Of je het nu hebt of niet. Seks is alles. Seks is niks. Ooit in 2005 en 2006 organiseerde ik een aantal keren studiedagen over seks in arthouse. Jawel, studiedag, een volstrekt verkeerd gekozen woord. In Provadja, Alkmaar, en voor het OFO (Overijssel) in het filmtheater in Deventer. En ik gaf mijn lezing die onderdeel was van de studiedag later her en der in het land, plus ook een aantal keren in musea.

Van de woordkeuze voor “studiedag” wil ik verder afwezen. Wat we met zijn drieën, twee universitair docenten en ik, deden is in verschillende presentaties vertellen over hoe seks gemedialiseerd is, en hoe het ene medium daarin verschilt van het andere. En hoe Hollywood-seks effe anders wegkijkt dan arthouse seks. Ik had het er vooral over hoe dat invloed heeft op ons, de filmkijkers. Denk aan de jaartallen, 2005 en 2006. Het was de periode waarin verschillende regisseurs nadrukkelijk en bijna altijd pijnlijk op een of andere manier seks toonden. Voor Skrien –wat mis ik het nu nog steeds- mocht ik er ook over schrijven. Seks deed vooral pijn in dat verhaal. Seks leidde tot moord, seks was niet mooi, seks was seks.

Diegenen die wel eens wat vertellen voor een zaal weten dat er altijd mensen zijn die graag even een praatje met je maken achteraf. Hoe anders is dat als je het nadrukkelijk over seks hebt gehad! Als neuken, pijpen, beffen, fellatio, “going down on”, de hele ratteplan natuurlijk ook voorbij is gekomen. Je fragmenten die zeer zeer ongemakkelijk zijn (Catherine Breillat, Bruno Dumont) laat zien. Een bordspel van Christine LeDuc het er niet beter opmaakt. En als je dat aan het einde verloot onder deelnemers er eigenlijk niemand meedoet. Niemand sprak ons dus aan. Wij stonden gedrieën in een hoekje aan onze koffie te sippen. Twee deelnemers aan de editie in Deventer belden van tevoren op om te melden dat ze geen perverselingen waren maar oprecht geïnteresseerd. Wij hadden er geen seconde over nagedacht dat er überhaupt viespeuken zouden kunnen komen. Dat was ook niet zo.

Seks in het filmhuis is zelden lekker. En als het dat wel is, is het misschien nog veel erger. Want daar zit je dan als kijker met je opwinding. En je weet dat ieder ander in de zaal hetzelfde gevoel heeft. Je kunt je er hooguit achter verschuilen dat je er niet zoveel aan kunt doen. Dat het een fysiologisch gegeven is. Mijn lijf raakt opgewonden van porno al houdt mijn hoofd er niet van. Desalniettemin zit je daar in het donker, op die filmhuisstoel wat zwaarder adem te halen, met een sneller kloppend hart, een warm gevoel in je buik en geen kant om op te gaan. Niet voor niks gaan jongeren in de bioscoop giechelen als er op het doek gesekst wordt. Dat zien ze liever privé. Kinderen vinden zoenen in films al gênant.

Ik blijf het een mateloos interessant onderwerp vinden. En het was een voorrecht om met de twee heren die dagen te mogen invullen. Heel serieus, heel ontspannen. In het Stedelijk Museum in Den Bosch stond ik een keer alleen voor de zaal. Bij een tentoonstelling van een Egyptische kunstenaar die sekstaferelen borduurde mocht ik mijn filmverhaal vertellen. Heel interessant, die combi. Van mijn verhaal en haar kunst maar natuurlijk nog veel meer van dat borduren -iets uiterst truttigs- met seks. Ik ben even haar naam kwijt.

Eén van de scenes die me het meest is bijgebleven is die waarin Katja Golubeva in 29 Palms van Bruno Dumont (uitgebracht door Contact Film) het uitkrijst als een speenvarken tijdens de seks. Haar benen opgetrokken, hij ertussen, het doet pijn. Haar lijf is gevlekt van opwinding, pijn, beetpakken. Wat werd het publiek daar een partij ongemakkelijk van. Later hoorde ik collega’s zeggen dat dit echt rare seks was, niet echt authentiek. Da’s interessante. What the fuck is authentieke seks?

De seksieste film ooit vind ik Vendredi Soir. Claire Denis. Denis die ook goed is ongemak maar niet hier. Is het een fantasie, gebeurt het echt, dat zij met hem, die zomaar in haar auto stapt op een vrijdagavond in een hotel belandt? Op de millimeter zie je van twee mensen dat de ademhaling versnelt. In die auto. De mijne daarmee ook. Ze vinden elkaar ook leuk, het is niet alleen geil. Natuurlijk is het een fantasie. Van velen, zou ik denken. Gewoon doen waar je zin in hebt, even niet bang besluiten te zijn voor die onbekende. Tussen de lakens ermee. De camera erbij! Veel suggestie, weinig plats. Heel dichtbij, heel privé. Heel sexy. Niet alleen gaat mijn ademhaling sneller, en kriebelt er van alles, mijn handpalmen doen zeer. Als een film intens romantisch is of heel heel sexy, heb ik dat. Komt zelden voor. Een soort graadmeter. En zo wordt die fysiologische reactie op film welhaast als een bewijs. Een bewijs van sexy. Maar ik denk niet dat iemand daar met me over wil praten. En ik misschien zelf ook wel niet zomaar met een ander.

Seks is lekker, niet vanzelfsprekend, of wel. Frustrerend, moeilijk, oer. Alles. Of je het nu hebt of niet. Seks is alles.